روایت شناسی داستان های کوتاه محمدعلی جمال زاده

ادبیات داستانی ایران با سید محمّدعلی جمال زاده پای در دوران جدیدی گذاشت. داستان های مجموعۀ «یکی بود و یکی نبود» با نمونه های مشابه و پیشین خود تفاوت های بسیاری در شخصیت پردازی، شیوه های روایی و زبان داشت. هرچند جمال زاده داستان های بلندی نیز نوشته اما توانایی وی بیشتر در داستان کوتاه نمود یافته است. جمال زاده داستان کوتاه نویسی را گامی پیش تر از دهخدا برد. از این روی بیشتر جستارهایی که در مورد داستان های کوتاه جمال زاده به نگارش در آمده بر مضمون ومحتوای آنها متمرکز شده است. جمال زاده بیش از سبک و ساختار داستان به موضوع و مضمون آن توجه داشت و به همین جهت کمتر محققی به مباحث منسجم پیرامون امکانات روایی در داستان های کوتاه جمال زاده پرداخته است. در نوشتۀ پیش رو ابتدا به صورت اجمالی، جمال زاده و آثار او را معرفی کرده و سپس بحثی کوتاه را دربارة «روایت شناسی» آورده ایم. بخش اصلی این مقاله نیز به روایت شناسی داستان های کوتاه محمدعلی جمال زاده در ساحت های «طرح و پیرنگ»، «شخصیت و شخصیت پردازی»، «زاویۀ دید»، «شگردهای روایت»، «نحوۀآغاز و انجام» و «زبان» اختصاص دارد.